بوتاکس
بوتاکس نام تجارتی سم تولید شده توسط باکتری کلستریدیوم بوتولینوم است. این سم در مقادیر زیاد باعث نوعی مسمومیت غذایی به نام بوتولیسم می شود. صرف نظر از این واقعیت که کشنده ترین عارضه بوتیلیسم، فلج می باشد دانشمندان راهی برای استفاده از آن را پیدا کرده اند که برای انسان مفید می باشد. تزریق مستقیم مقادیر بسیار کم و رقیق شده سم به عضلات خاص باعث ضعیف شدن کنترل شده آن عضلات می گردد. 7 نوع سروتیپ توکسین بوتولینوم وجود دارد که 5 نوع آن (G.F.E.B.A) در محل اتصال عصب عضله در انسان موثر است. Dysport و Botox اسامی تجاری توکسین بوتولینوم نوع A می باشد که مورد تاییدFDA است (و به ترتیب توسط کمپانی Ipsen و Allergan تولید می شوند)
نحوه اثر بوتاکس چگونه است؟
توکسین بوتولینوم نوع A بر محل اتصال اعصاب و عضلات اثر کرده و مانع آزاد شدن ناقل شیمیایی به نام استیل کولین از انتهای عصب می شود و در نتیجه مانع انقباض عضلات شده و در نتیجه چین و چروک ایجاد نمی شود با شل شدن و عدم استفاده طولانی مدت عضلات چین و چروک ها بتدریج از بین رفته و بلوک عضلات مانع ایجاد چین و چروک های جدیدتر می شود اگر چه بوتاکس اثرات قابل توجه در چین های دینامیک (چین هایی که در حال حرکت ایجاد می شوند) دارد ولی اثری بر روی قوام پوست ندارد .
موارد کاربرد زیبایی توکسین بوتولینوم نوع A جهت زیبایی کدامند؟
موارد کاربرد بوتاکس :
درمان خطوط عرضی پیشانی
خط اخم بالای بینی
چین و چروک های اطراف چشم (Crow`s feet)
چین و چروک روی بینی
همچنین بوتاکس باعث بالا رفتن خفیف گوشه خارجی ابروها می شود .(Chemical brow lift)
از سایر موارد می توان به درمان چین و چروک عرضی و عمودی ناحیه گردن، چین و چروک لب فوقانی و گوشه های دهان و … اشاره کرد.
موارد منع مصرف بوتاکس:
-حاملگی
-وجود عفونت در محل تزریق
-بیماری میاستنی گراو
-اختلالات نوروموسکولر
-سندرم Eaton Lambert
-افرادی که آنتی بیوتیکهایی مانند جنتامایسین ، استرپتومایسین و کانامایسین مصرف می کنند.
-افرادی که داروی دی- پنی سیلامین که در آرتریت روماتوئید کاربر دارد مصرف می کنند.
-افرادی که تحت درمان با سیکلوسپورین هستند.
-افرادی که داروی ضد مالاریای کلروکلین مصرف می کنند
-مادران شیرده
اگر سابقه حساسیت قبلی به بوتاکس دارید، به پزشک خود اطلاع دهید.
موارد کاربرد درمانی توکسین بوتولینوم کدام است؟
1- دستیونی گردن
2- بلفارواسپاسم (پلک زدن بیش از حد)
3- تعریق بیش از حد در زیر بغل و کف دست (هیپرهید روزیس)
4- آشالازی ( اختلال در شل شدن اسفنکتر تحتانی مری)
5- میگرن و سایر اختلالات سردرد
6- تزریق اینترا در مال موضعی بوتاکس در نور و پاتی های دردناک فوکال مزمن موثر می باشد .
7- شقاق مقعد
8- در 15 اکتبر2010، انجمن دارو غذا آمریکا(FDA) استفاده از بوتاکس را در درمان میگرن مزمن مورد تایید قرار داد، هر چند بوتاکس برای درمان میگرنهای دوره ای(اپیزودیک) موثر نمی باشد.
چه نکاتی قبل از تزریق توصیه می شود؟
توصیه می شود مصرف داروهایی نظیر آسپرین و سایر داروهای ضد التهابی از 2 هفته قبل از تزریق به منظور کاهش کبودی قطع شود. بهتر است حداقل به مدت یک هفته قبل از تزریق بوتاکس از مصرف الکل خودداری شود. اگر از ویتامین ها و داروهای گیاهی استفاده می کنید، به پزشک اطلاع دهید .
تزریق بوتاکس در موارد زیر کاربرد دارد:
-بوتاکس لب
-بوتاکس صورت
-بوتاکس پیشانی
-بوتاکس زیر چشم
-بوتاکس ابرو
-بوتاکس زیر بغل
-بوتاکس خط خنده
-بوتاکس گونه
روش تزریق بوتاکس:
زمان لازم برای تزریق بوتاکس چند دقیقه (حداکثر 10تا15 دقیقه) می باشد و بطور معمول نیازی به بی حسی نمی باشد ولی ممکن است 20تا30 دقیقه قبل از تزریق از پماد بی حسی کننده موضعی استفاده شود. تزریق بوتاکس با استفاده از سوزن های بسیار ظریف (مانند سرنگ انسولین) به عضلات خاص انجام می شود و با درد بسیار کمی توام می باشد. تعداد تزریق بسته به میزان چین و چروک دارد و فردی به فردی دیگر متفاوت است. بطور معمول در نواحی پیشانی 10تا16 خط اخم 4تا6 و دور چشم 3 تزریق انجام می شود .
اثر بوتاکس چه مدت بعد از تزریق ظاهر می شود؟
بطور معمول برای ظاهر شدن اثر بوتاکس 3 تا 7 روز زمان لازم است ولی برای مشاهده نتایج نهایی مدت 2 هفته لازم است .
طول مدت اثر بوتاکس چقدر است؟
مدت اثر بوتاکس بطور معمول 3 تا 4 ماه است (ولی بندرت تا 6 الی 8 ماه نیز مشاهده شده است) و خطوط بتدریج به حالت قبل از درمان بر می گردند بعد از چند بار تزریق اثر بوتاکس بیشتر باقی مانده و فواصل بین دو تزریق طولانی تر می شود. در بعضی از افراد اثر نسبی طولانی مدت یا پاسخ حافظه ای memory response)) مشاهده می شود بطوریکه چین و چروکها هرگز به طور کامل به حالت قبل از شروع تزریق بر نمی گردند .
استفاده از بوتاکس در کنترل تعریق بیش از حد (هیپرهیدروزیس) به چه صورت است؟
هیپرهیدروزیس بدون دلیل مشخص، یک علت شایع تعریق بیش از حد در ناحیه کف دست ، زیر بغل، صورت وکف پا است. این حالت ممکن است برای فرد، آن قدر ناراحت کننده و شاید خجالت آور باشد که نیاز به درمان طبی داشته باشد .
درمان های مرسوم شامل استفاده موضعی از املاح کلرید آلومینیوم و داروهای آنتی کلی نرژیک خوراکی است. درمان جراحی شامل قطع عصب مربوط به غدد عرق (سمپاتکتومی به روش آندوسکوپیک از طریق قفسه سینه) یا برداشتن موضعی غدد عرق در ناحیه زیر بغل است .
موفقیت عمل جراحی ، فقط حدود 66 درصد است (زیرا موارد تعریق بیش از حد به صورت جبرانی ، بعد از عمل جراحی مشاهده شده است) علاوه بر آن، جراحی ممکن است عوارضی را به همراه داشته باشد .
توکسین بوتولینوم، آزاد شدن استیل کولین در غدد عرق را مهار می کند و این مسئله باعث تحولی در کنترل هیپرهیدروزیس شده است. تزریق در منطقه مورد نظر به صورت شبکه ای به فواصل یک تا 2 سانتی متر انجام می شود .
پاسخ درمانی به دور تزریق شده وابسته است . میزان دوز تزریقی در هر یک از نواحی زیر بغل، کف دست یا کف پا 50 تا 100 واحد در هر طرف است.کاهش تعریق ، بعد از یک تا 2 هفته مشاهده می شود و اثر آن 3تا9 ماه باقی می ماند تزریق در ناحیه زیر بغل به صورت زیر جلدی انجام می شود .
تزریق در ناحیه کف دست جهت جلوگیری از ضعف عصبی عضلانی به صورت اینترا درمال انجام می شود که این تزریق دردناک است و نیاز به بلوک عصبی دارد .
در سال 2004 تزریق بوتاکس به عنوان یک روش درمانی غیر تهاجمی در درمان علائم تعریق شدید ناحیه زیر بغل( که به درمانهای موضعی پوست جواب نداده است) در افراد بالای 18 سال توسط انجمن غذا و دارو آمریکا(FDA) مورد تائید قرار گرفت.
عوارض احتمالی تزریق بوتاکس:
در صورتی که تزریق بوتاکس توسط پزشک با تجربه صورت گیرد عوارض بسیار نادر می باشد. شایع ترین عارضه احتمالی کبودی موقت در محل تزریق می باشد. سر درد نادر بوده و در صورت ایجاد طی 24تا48 ساعت از بین می رود. افتادگی پلک در 0/05 درصد ( یک مورد در 200 تزریق ) ممکن است ایجاد شود. احتمال این حالت در افرادی که ابروهای آن ها پایین می باشد ( Low Position ) بیشتر است. این حالت موقتی بوده و به طور معمول طی 3 تا 6 هفته از بین می رود.
در صورت ایجاد چه علایمی ، فردی که تزریق بوتاکس انجام داده است باید پزشک خود را مطلع سازد ؟
1-واکنش آلرژیک ( اشکال در تنفس ، بسته شدن گلو ، تورم لب ها ، تورم زبان و صورت ، کهیر )
2- اشکال در صحبت کردن و بلع
3- ضعف شدید و غیر عادی عضلانی
4- درد قفسه سینه یا نامنظمی ضربان قلب
5- عفونت چشم، زخمی شدن، دو بینی و سایر مشکلات چشمی